Staj Ücreti Alacağı Davası

• Staj Ücreti Alacağının Hukuki Dayanağı

Yükseköğretim kurumlarında ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitime ilişkin esaslar 3308 Sayılı Meslek Eğitim Kanunu’nun 1. Maddesinde belirtildiği üzere bu kanunla düzenlenmiştir. Staj ücreti alacağı davası diye adlandırılan bu alacak davasının hukuki dayanağı ise; yine 3308 Sayılı Meslek Eğitim Kanunu’nun ‘’Ücret ve Sosyal Güvenlik’’ başlıklı 25. Maddesidir. Belirtilen bu madde ile aday çırak ve çıraklar ile işletmelerde mesleki eğitim gören, staj ve tamamlayıcı eğitime devam eden öğrencilere işletmeler tarafından ödenecek ücretin alt sınırı belirlenmiştir. Emredici bir hukuk kuralı olan bu maddeye tüm işletmeler uymak zorunda olup staj ücretlerini eksiksiz olarak ödemekle mükelleftir.

•  Staj Ücreti Alacağı Davalarında Zamanaşımı

Staj ücreti alacağı davalarında zamanaşımı süresi 5(beş) yıldır. Bu zamanaşımı süresi her bir ücret ayının üzerinden 5(beş) yıl geçmekle bu ayın alacağı zamanaşımına uğrayacaktır. Örneklendirecek olursak; 2014 yılının Mayıs ayı staj ücreti alacağı 2019 yılının Mayıs ayından itibaren zamanaşımına uğrayacak ve talep edilemeyecektir. Dolayısıyla 5(beş) yıllık zamanaşımı süresini geçirmeden bu alacağı talep etmek gerekmektedir.

• Ücretsiz Staj Yapılacağına Dair Sözleşmelerin Geçersizliği

  Uygulamada bazı kurumların staj alacağını ödememek adına öğrencilere, ücretsiz staj yapılacağına dair sözleşme imzalattıkları bilinmektedir. Ancak imzalanan bu sözleşmeler geçersiz olup hukuken bağlayıcılıkları yoktur.

  Şöyle ki; öncelikle Anayasa’nın 18. Maddesinde angarya yasaklanmıştır. Kanunun emredici hükmü varken hiçbir ücret almadan çalışılacağına ilişkin yapılan bu tür sözleşmeler angarya sayılır ve Anayasa’nın teminatı ile bağdaşmaz.
  Ayrıca; henüz staj yapmaya başlanmadan imzalanan bu tür sözleşmeler ibraname niteliğindedir. Türk Borçlar Kanunu’nda ayrıntılı olarak düzenlenmiş olan ibra sözleşmeleri sıkı şekil şartlarına bağlanmıştır. Bu şekil şartlarından biri de ibra sözleşmelerinin işçi ile işveren arasındaki iş ilişkisinin sona ermesinden itibaren 30 gün süre geçtikten sonra düzenlenebilmesidir. İşin başlangıcında alınan ibranameler hukuken geçersizdir. Bu sebeple stajyer öğrencilerden alınan ibraname niteliğindeki ücret almayacağına, hiçbir ücret talep etmeyeceğine, tüm alacaklarından feragat ettiğine vb. ibareler içeren tüm sözleşmeler hukuken geçersizdir.

Stajyer Öğrencilere Yapılacak Ödemenin Miktarı

Stajyer öğrencilere yapılacak ödemelerin asgari miktarının ne kadar olacağı da yine 3308 Sayılı Meslek Eğitim Kanunu’nun ücrete ilişkin 25. Maddesinde hüküm altına alınmıştır. Bu madde kapsamında; işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile mesleki ve teknik ortaöğretim okul ve kurumlarında staj veya tamamlayıcı eğitim gören öğrencilere işletmeler tarafından ödenecek ücretin alt sınırı tespit edilmiş olup, staj yapan öğrencilere;

• 20 ve daha fazla kişinin çalıştığı iş yerlerinde asgari ücretin net tutarının %30’undan,
• 20’den az kişinin çalıştığı işyerlerinde %15’inden,
•  Aday çırak ve çırağa ise %30’unda aşağı ücret ödenemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
  Ayrıntısıyla açıklanan bilgiler ışığında; 2019 yılı net asgari ücreti 2.020 TL’dir. 2.020 TL’nin %30’u 606 TL’dir. Yani 2019 yılı için 20’den fazla kişinin çalıştığı işyerlerinde staj alacağı ücreti aylık asgari 606 TL olacaktır. Ayrıca staj yapan aday çırak, çırak veya öğrencilere ödenecek ücretler her türlü vergiden müstesna tutulacak ve staj alacağı ücretinden hiçbir vergi kesintisi yapılmayacaktır.

• Staj Yapılan Kurumun Kamu Kurumu veya Özel Kurum Olması Ayrımı

  Staj yapılan kurumun kamu kurumu veya özel kurum olması açısından Meslek Eğitim Kanunu kapsamında bir ayrım bulunmamaktadır. Tüm kamu ve özel kurumlarda bu kanun kapsamında staj yapan kişilerin staj ücreti alacağı bu kanunla güvence altına alınmıştır. Yine stajın bir kısmının kamu kurumunda bir kısmının ise özel kurumda yapılmış olması da durumu değiştirmeyecek olup bu kanun kapsamında staj yapan kişiler alacaklarını kanuni yollara başvurarak alabileceklerdir.

STAJ ÜCRETLERİNE İLİŞKİN EMSAL BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI

ANTALYA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
3. HUKUK DAİRESİ
Esas : 2017/1299
Karar : 2017/1406
Tarih : 25.12.2017

‘’….3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu ve ilgili mevzuatta; mesleki eğitim, beceri eğitimi, staj, sosyal güvenlik ve ücret hususları tanımlanmıştır. ‘’Staj" ve " Beceri eğitimi" ile ilgili olarak yasal düzenlemelerdeki tanımlamalar farklı olsa da özü itibarıyla, mesleki ve teknik eğitim veren kurumlarda okuyan öğrencilerin, teorik bilgilerinin yanısıra uygulamalı teknik eğitim almaları, ileride icra edecekleri meslek konusunda deneyim ve beceri kazanmaları ve yapılan tanımlamalarda, bu eğitimin işletmelerde mesleki eğitim olarak, Yönetmeliğinde ise staj olarak tanımlanmış olması sonucu değiştirmez.(Yargıtay 4. Hukuk Dairesi Başkanlığının 2016/11761 Esas, 2017/511 Karar Sayılı ilamı)
3308 Sayılı yasanın 25. maddesi kapsamında işletmelerde mesleki eğitim gören öğrencilere ücret ödenmesi hususunun sözleşme ile belirleneceği, örgün eğitim öğrencisine ödenecek ücretin 13/02/2011 tarihinden sonrası için asgari ücretin net tutarının 20 ve üzerinde personel çalışan yerlerde %30, az çalışan yerlerde %15 'den az olamayacağı ifade edilmiştir. Öğrenciye ödenecek staj ücretinin belirlenebilmesi için devam durumu ile çalıştığı yerdeki personel sayısının tespiti gerekir. Bu tür davalarda husumet staj yapılan işletmenin bağlı bulunduğu bakanlığa yöneltilmelidir.
Bu tür davalarda yasada öngörülen açık hüküm gereğince örgün eğitim öğrencisi olunması ve staj yapılan yerde bulunan kayıtlı personel sayısının belirlenerek asgari ücret kapsamında hesaplama yapılarak ücretin tespit edilmesi gerekmektedir. Davacı açık lise öğrencisi olsa da orta öğrenim kurumları yönetmeliğinin 126 ve 156. Maddesi kapsamında örgün eğitim alanlar ile aynı statüde olduğu kabul edilmiş ve stajı da aynı usullere tabi olarak yapmıştır.
Dosya içeriğine, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlerle, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı idare vekilinin istinaf talepleri yerinde görülmediğinden; HMK 353/1.b-1 maddesi gereğince; davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır……’’

Yukarıdaki emsal Bölge Adliye Mahkemesi kararı gereğince de staj yapan öğrencilerin staj ücreti alacaklarını bünyesinde staj yaptıkları işletmeden talep edebilecekleri hükme bağlanmıştır. Bu hüküm açılacak tüm staj ücreti alacağı davalarına emsal teşkil edecektir.